مشق اجتهاد یک سایت دیگر با وردپرس فارسی
معاونت آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه و مدیر مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، حجت‌الاسلام شهریاری، در میزگرد مدرسه نهم مشق اجتهاد عنوان کرد:
آیا با IVF می‌توان باردار شد؟
برخی مطالب مطرح‌شده به‌قرار زیر است:
مقدمه اول: فقه از فعل اختیاری انسان صحبت می‌کند. سبک زندگی مجموعه‌ای از افعال زندگی است. فقها بخش فراوانی از افعال زندگی دین‌داران را تعیین می‌کنند.
مقدمه دوم: در روزگار جدید بادانش گسترده بشری روبرو هستیم. دانش بشری تا سال ۱۹۰۰ به هر مقداری که رشد داشته است، در ۵۰ سال بعد، یعنی تا سال ۱۹۵۰ دو برابر شده است. ظرف ۲۰ سال بعد دوباره دو برابر شده است. هر چه پیش می‌رویم، زمان دو برابر شدن دانش بشری کمتر می‌شود! در حال حاضر طی دو و نیم سال، دانش بشری نسبت به قبل آن دو برابر می‌شود! انفجار اطلاعات و فناوری منجر به تغییر گسترده در زندگی انسان شده است.
به انباشتگی توسعه فناوری و به انباشتگی توسعه سبک زندگی بشر، بر سر فقه و فقها هجمه‌ای از سؤالات واردشده است. سؤالاتی که علاوه بر حکم آن‌ها، فهم موضوع آن‌ها نیز نیاز به مدت‌ها مطالعه دارد.
به‌عنوان نمونه آیا با IVF می‌توان باردار شد؟ فهم موضوع این سؤال، نیاز به گذران چندین واحد درسی دارد!
نمونه دیگر اینکه، امروزه با زدن کلید یک دستگاه، چندین مرغ را ذبح می‌کنند. درگذشته اصلاً چنین دستگاهی وجود نداشته است. بالاتر از آن، این تعداد مرغ وجود نداشته است. بالاتر از آن، این تعداد انسانی که نیاز به مرغ دارند، وجود نداشته است! گذر زمان، به‌ناچار ما را در این موقعیت قرار داده است و ناگزیر از استفاده این نوع دستگاه‌ها شده‌ایم. حال آیا می‌توان با این دستگاه، ذبح شرعی را انجام داد یا خیر؟
نمونه‌ای دیگر اینکه، مسیرهای طولانی در مورد زنجیره تأمین کالا مطرح است؛ به‌عنوان‌مثال انبارداری. حال با عدم علم به این مسئله، هر انباری که در آن انباشت کالا باشد، حکم احتکار داشته و حرام است؛ درصورتی‌که با آشنایی با زنجیره تأمین کالا، به‌راحتی نمی‌توان حکم به احتکار انباشت کالا در انبارها داد.
رساله مراجع، خالی از بسیاری مسائل روزمره مردم
هرکدام از نهادهای مدنی جدید ازجمله بانک، بیمه، مخابرات، فروشگاه و… هزاران مسئله جدید، بر فقه تحمیل کرده‌اند. از طرفی دیگر، اگر فقها به مسئله‌ای پاسخ ندهند، مردم به غرب و سنت آن‌ها رجوع می‌کنند.
پس دانش‌پژوهان عرصه دینی دو وظیفه‌دارند: اول اینکه فقه سنتی را با توجه به روشی که اصول فقه مطرح کرده است، فراگیرند. دوم اینکه موضوعات و مسائل روزگار خود را شناسایی کنند.
برخی می‌گویند زاویه مردم با مرجعیت بیشتر شده است؛ زیرا با توجه به همین دلایلی که بیان شد، زاویه آنچه مرجع در رساله عملیه نوشته است، با آنچه مردم در زندگی خود انجام می‌دهند، زیاد شده است. در رساله‌های مراجع، در مورد بسیاری افعال مردم، مطلبی یافت نمی‌شود.
قطعاً اگر عارف به زمان خود نباشیم نمی‌توانیم نهاد فقاهت را تداوم عمیق بخشیم و مسئولیت خود را به‌مانند علامه در زمان خود، به انجام رسانیم.
توصیه این است، هرکدام از دانش‌پژوهان جوان، در کنار درس خود، یکی از موضوعات امروزی جامعه را به‌صورت عمیق شناسایی کرده تا توانایی حکم سریع، صحیح و متناسب بازندگی مردم را داشته باشد.
